කතරගම
(ගුණදාස අමරසෙකර)
ගුණදාස අමරසේතකරයන්ගේ "උයනක හිඳ ලිවු
කවි" නමැතිි කාව්‍ය සන්ග්‍රහයෙන් කතරගම නම් කාව්‍ය සංග්‍රහය උපුටාගෙන ඇත.
බුද්ධිමය ජීවිතයත් භාවමය ජීවිතයත් අතර ගට්ටනය නිර්මාණය කිරීමේ අදහසින් ඔහු මෙම
පැදිපෙල නිර්මාණය කර ඇත. තර්කානුකූල බුද්ධිය යටපත්ව භක්තිය මත පදනම් වු භාවමය
ජීවිත ක්‍රමයන් නැගී එන අයුරු විග්‍රහ කරන කවියා දෙවොලක් තුළ සිදුවන පුදපූජා, භාරහාර වීම්, යාතිකා යන ආදිය තාර්කානුකූලව බුද්ධියට හසු
නොවුනද මිනිසා බුද්ධියෙන් එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට අපොහොසත් බව දක්වයි. මනසත් මසැසත්
එකිනෙක අන්ධව පවතින අවස්තාවක් පිලිබඳව ඉන් ඉක්බිතිව සිය අවධාණය යොමු කරයි.
නිර්මාණය වන පරිසරයත් සමග බුද්ධිය යටපත්ව ගොස් හැගීම් ස්මතුවන අයුරු කවියා දක්වා
ඇති ආකාරය අපුරුය.
නිර්මාණය වු තම පරිසරය හමුවේ බුදධිය යටපත්ව හැගීම් ස්මතු වෙද්දී බුද්ධිමය කුසලතාවයක් වන තර්කය නපුරු අවියක් බවට රූපකාර්ථවත්ව පවසයි. යටපත්වු බුද්ධිය ඉවතලු පඬරැල්ලක් බව පවසයි.යටපත්වු බුද්ධිය අන්ධ බවට මග පෙන්වන දුබල කෙනෙක් බව පවසයි. දෙවාලයක සිදුවන විවිධ ක්‍රියාකාරකම් හා යාතිකාදිය මගින් සන්කල්ප රූප උප්පාදනය කරන කවියා එකම කාව‍්‍යෝක්ති නැවත නැවත යෙදීමෙන් ලබාගන්නා ප්‍රභාව තුළින් ගැඹුරු සංකල්පයක් විචිත්‍රවත් ලෙස ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමට උත්සහ කරයි.
මිනිස් ජීිතයේ දී මෙන්ම භවමය පක්ෂයද සමබරව පැවතිය යුතු බවත් බාහිර සාදක මත මෙම දෙයංශයේම ක්‍රියාකාරීත්වය විපර්යාසයන්ට ලක්වන බවත් මෙම පද්‍යයේ ජීවන දෘෂ්ටිය ලෙස උකහා දක්වයි.
හේරත් හාමි
(රසාස්වාදය) - විමලරත්න කුමාරග
සමාජය විසින් අසම්මත පහත් යැයි සැලකෙන
රැකියා දවසක නියලෙන පුද්ගලයකුගේ ජීවිතය හා බැදුණු උත්තරීතර මිනිස් ගුණ ඇදහීම මෙම
පැදි පෙළට පාදක වී ඇත. ඔහු කරත රැකියාව සමාජ සම්මතයට අනුව පහත් බව අභිබවා ඔහුතුල
සැගවුනු උසස් මානව ගුණ කවියා මෙයින් ස්මතුකර දක්වන්නේ සමාජ සම්මතය මගින් උසස් යැයි
කියන එහෙත් පහත් මිනිසුන්ට සිවුම් උපහාසාත්මක විලාසයෙනි. මෙනි දුබලතා ඇති සමාජය
උපහාසයට ලක් කිරීමට පමන් කතුවරයාගේ පරමාර්ථය නොවුනද හේරත් හාමිගේ ජීවන වෘතියත්
ඔහුගේ ගුණයහපත් බවත් සමාජයේ බොහෝ අය සමග සැසදීමෙන් ඒ බව පැහැදිලි වේ. පැදි පෙළ
අරම්බයේ කවියා මෙසේ දක්වයි.
අලියා වැටුණු වැව සිටි හේරත් හා
මි
මා වැනියකු වුවද මම වැදගත් වී
මි
මිනී කපන මුත් ඒ හේරත් හා
මි
ඔහු මට වඩා විසි තිස් ගුණයෙන් දෑ
මි
යන්නෙන්
කවියා උක්ත අදහස වඩා තිවුර කරයි. කවියා මිනිසෙකි හේරත්හාමිද මිනිසෙකි ඔවුන්
දෙදෙනාම මිනිසුන් වුවත් සමාජයේ වැදගත් පුද්ගලයා විදියට වැජඹෙන්නේ කවියාය.
හේරත්හාමි සමාජය ඉදිරියේ පහත් මිනිසෙකි. සමාජය එසේ වුවත් ජිවනන යථාර්ථය
යථාර්ථවාදිව දකින කවියා හේරත්හාමිගේ උසස් ගුණ හදුනා ගනි.හේරත් හාමි රැකියාව ලෙස
මිණි කැපුවද තමාට වඩා විසි තිස් ගුනයකින්දැහැමි මිනිසෙකු ලෙස සැලකෙන්නේ එම නිසාය.
ඉස්පිරිතාලයේ
අලියා වැටුණු වැ
වේ
මළ මූ
ඇදීමෙන් ඔහුගේ දවස ගෙ
වේ
මාසික පඩිය
ලැබ පෙන්නූ නමුදු සු
වේ
ඔහු දුටු
සෑම විට මා දුක් මුසුව තැ
වේ
ඇතමෙකු අප්ප්‍රසිද්දියේ
ජිවත් වුවද උසස් මානව දහම් ඔවුන්ගේ ජිවිත සමග බැඳි පවති. හේරත් හාමි සුළු මාස්පඩි
කරුවෙකි. කම්කරු පඩිය පරදා ඉහල වැටුප් ඉල්ලා හඩ නොනගන ඔහු තුල ජීවත් වන්නේ මිනිසත්
කම හරිහම්බ කරන දුර්වල මිනිසෙකි .
ජිවිත කාලය
පුරාම ප්‍රාණය නිරුද්ධවු (පණනැති) මළ කදන් සමග ජිවත් වුවත් ඔහුගේ රූපය
සිත්ගන්නාසුළුය. හැඩි දැඩි දේහ විලාසය කඩවසම් රූපකාය ඉලන්දාරිවිය ඔහුගේ දිවියේ අගය
වැඩි කරයි.
ඇඟපත දැඩිය
හැඩ ඇත හීන්දෑ
රිය
වයසක්
නොමැත නාඹර ඉලන්දා
රිය
කිසිවෙක්
තවම නැත පැවසුමට බා
රිය
මට
පුදුමයකි ඔහු මේ කරන කා
රිය
පුහුදුන්
මානවයාට පුහුදුන් ගතිලක්ෂණ සියල්ලම සපුරා නසාලිය නොහැකිය. එහෙත් ඔහුට එය අවම කර
ගැනිමේ හැකියාව ඇත. අනුන්ගේම නොව තමන්ගේම මලමූත්‍රා ඇදීමට කෙනෙකු හැකිලෙන්නේ එම
පුහුදුන් ගතිලක්ෂණ නිසාය .
තව කෙනෙකුට
කල නොහැකි එම රජකාරිය ගෞරවයෙන් කිරිමෙන් පෘතුල සමාජයේ සුවිශේෂී මිනිසෙකු ලෙස ඔහු
ගෞරවයට පාත්‍රවිය යුතුය.
උදා :- මට
මහ පුදුමයකි ඔහු මේ කරන කාර්ය
සමාජයේ
බොහෝ මිනිසුන් මෙන් එය විෂ්මය දනවන කාර්යක්සේ දකි. මලමුත්‍රා ඇදිම, මිනී කැපීම රැකියාව වුවත් ඔහු මිනිසෙකු
හැටියට ශ්‍රෙෂ්ඨයෙකි.
මා
වැනියෙකුට තද සංවේගයම දි
දී
හැමදා උදේ
ඔහු මගෙ වැසිකිළිය අ
දී
හදිසියෙ
යමකු මළහොත් දොස්තර ද ව
දී
අප ඉදිරියේ
ඔහු මළකුණ කපන ල
දී
ගොවි-කම්කරු
රදල-උඩරට කිසිම කු
ලේ
වෙන කිසි
කෙනෙක් තව නැත මේ වැඩය ක ළේ
දැනගන්නට
කිසිදු වරදක් නොමැත මො
ළේ
කිසි
අනතුරක් නොකරයි කිසිවකුට කැ
ලේ
ගොවි,කම්කරු,රදළ කුලේ
කිසිවෙකු විසින් මෙම කාර්ය සිදු නොවුනි . ඔවුන් සතුන් මැරුවත් ඔහු පන ඇති සකතකු
නොමැරුවේය. ඔහු එයින් වැඩිදුරටත් සඳහන් කරන්නේ ඔහුගේ රැකියාව පහත් යැයි සම්මත වුවද
උසස් ලෙස පහත් වැඩ කරන මිනිසුන්ට වඩා ඔහු උසස් මානව ගතිවලින් හෙබි බවයි. කෙනෙකුට
පිලිකුල් වුවත් බියජනක වුවත් ඔහුගේ අමිහිරියාව ඔහුගේ පෞද්ගලික ජිවිතය හා සම්බන්ධ
නොකර ගනි. ඔහු අසාමානිය කෙනෙකු මෙන් පෙනුනත් ඔහු සාමාන්‍ය මිනිසෙකි.
අවනත සිනා
රැලි වත නිතරම පතු රයි
හැම වදනක්
ම අවිහිංසකව පතු
රයි
හැමදා වගේ
සවසට බොන ගිනි වතු
රයි
ඔහුගේ පපුව
දැඩි කරුණාවෙන් උතු
රයි
හේරත්හාමිගේ
එකම නෑයා නැගණියි.ඔහු ජිවත්ව සිටියදීම ඇයටද මරණය හිමිවේ. උනුන් අතර අධි සංවේගි
සහෝදර ප්‍රේමයක් පැවතුණි. ජිවත්ව සිටියදි උනුන්කඳුළු සැලුවේ එම නිසාය. එහෙත්
නැගණිය මරණයට පත්වුවිට කදුලු නොසලාවි ඒ තරමටඔහුට මරණය පිලිබද අවබෝධයක් තබී ඇත.
පිහියා පහර
ලැබ ඔහුගේ නැගණි අ නේ
මළ හැටි
සිහිව මගෙ නෙත තෙත ගතිය දැ නේ
නෑඬුව
නමුත් ඔහු නැගණිය මැරුණු දි
නේ
උණ ගත් දාට
වැලපෙයි නෙත කඳුළු පෙ නේ
කවර
පැලැන්තියක කෙනෙකු වුවද මැරුණු පසු ඔහුට තවත් මළකුණක් පමණි. ඔහුට තම නැගනියගේ
මළකදද එසේමය . ගැමි සබ්භියත්වයක එක්කුස උපන් නැගනිගේ මළකඳ කැපු හෙයින් සමාජය
විසින් නානාවිධ අක්‍රෝධ පරිභව කළද ලොව ඇති මිහිරි මංශයන්ගෙන්(ලේ,මස්) ඔහුට ඵලක් නැත.
නැගණීය මළ
විටදි දොස්තර සමඟ ගො සින්
ඇගෙ කය කපන
ලදි හේරත් හාමි වි සින්
බැන්නත්
ඔහුට මේ ගැන ගම නරක බ සින්
ඔහු හට
වැඩක් නැත ලොව ඇති රිහිරි ම සින්
මුලු දිවිය
පුරා මලමූත්‍රා සමග දිවි ගෙවුවද ඔහුගේ ඇතුළත පිරිසිදුය. කුණු කයට සැප දෙමින්
ජීවත්වන මිනිසුන් හේරත්හාමිගේ ජීවන පටිපදාව ඉදිරියේ උපහාසයට ලක් වේ. රිහිරි මස
වඩන්නට වෙර දරණ මිනිසුන් ඇසුරු කළද ඔහු ඒ පිටුපස හබා ගිිය මිනිසකු නොවේ. දිරිය
ජීවත් කරවීමට වෙර දැරු මිනිසෙකි. වෘතියට කුමක් වුවත් ඔහු ආගමක නැඹුරුතාවක්ද ඇති
පුද්ගලයෙකි.බුදුන් කෙරෙහි මෙන්ම දෙවියන් කෙරෙහිද දැඩිි බක්තියක් ඇත්තේ එ් බැවිණි.
නූපන් නිසා
දනවත් මහරු පා
යක
පන්සල වෙතට
යයි හැම විටම පෝ
යක
අලුතෙන්
හැදුව වෙහෙරට ඔහු ද දා
යක
ඊටත් වඩා
සලකයි අයියනා
යක
කවියා තම
අනුභූතීය නිර්මාණාත්මකව දිග හැරීමට දැරු ප්‍රයත්ඤය සාර්ථකය.වෙසින්ම හේරත් හාමි ගැන
අනුකම්පාව කරුණාව රසයයට බදුන්කරමින් පාඨකයා කැරුණා රසයේ ගිල්වන්නට දරන චතුරාර්‍යය
අගය කළ යුතුය.
පාඨකයා
වෙහෙසට පත් කරන බසක් වෙනුවට සරල බසක්යොදමින් පඨක රසතඤතාව අගය කළ යුතුත්තකි. සිවුපද
අකෘතියෙන් නිමවා ඇති මෙය විමලරන්නයන්ගේ සාර්ථක නිමැවුමකි.
“ජාතික
තොටිල්ල”
පිළිබද
රසාස්වාදය
“ජාතික තොටිල්ල” පිළිබද රසාස්වාදය
කොළඹ යුගයේ
මුල් පරපුරට අයත් කවීන්ගේ කවීත්වය විමසා බැලීමේදී දක්නට ලැබෙන සුවිශේෂිතාවය නම්
එදා අඩිරාජ්‍යවාදී පාලන තන්ත්‍රයට හා බටහිර සංස්කෘතියට එරෙහිව පරාදීන ජාතියක් තුළ
දේශානුරාගය දැනවීමට ඔවුන්ගේ නිර්මාණ යොමු වී තිබීමයි. මෙහිදී ඇස්.මහින්ද හිමියන්
අයත් වන්නේද මෙම කොළඹ යුගයේ මුල් පරපුරටයි. ඇස්.මහින්ද හිමියන් වූ කලී අප රට
පරාධීනව සිටි අවදියේදී කවිය අවිය කොටගෙන නිදහස් සටනට අනුප්‍රාණය දුන් හිමි නමකි.
“ජාතික
තොටිල්ල”
හෙවත් දරු නැලවිල්ල
නිර්මාණයේදී අප කතුවර හිමියන් අරමුණ ලෙස යොදා ගෙන ඇත්තේ දේශයේ විමුක්තිය වෙනුවෙන්
වත්මන් ළමා හා තරුණ පරපුර කැපවිය යුතු බවයි.එසේම වස්තු විෂය ලෙස යොදාගෙන ඇත්තේ
ළදරු වියේ සිටම ලාංකිකයන් තුළ ස්වකීය දේශය ආගම පිළිබඳව අනුරාගයක් ඇති කරලීමයි.
එසේම මෙම කාව්‍ය පන්තිය සිව්පද ආකෘතියට රචනා වී ඇති බව දැක ගත හැක.
මෙහි යොදා
ගෙන ඇති භාෂාව ඉතාමත් සරල වු බස් වහරකි.එසේ හෙයින් මෙම පද්‍ය පන්තිය දරුවන්ට සේම
වැඩිහිටියන්ට ද එක සේ රස විඳිය හැක.
“ මුනි සිරිපා සිඹිමින්
නේ
සමනොළ ගිරි
පෙදෙසින් නේ
මඳ සුළගයි මේ
එන් නේ
මගේ පුතා නිදියෙන්
නේ ”
මෙසේ සරල පද
වැල් කිහිපයකින් හරවත් අරුතක් දරුවෙකුට ක්‍ෂනිකව වැටහෙන අයුරින් කියා පෑමට අප
කතුවර හිමියන් බස හසුරුවා ඇති ආකාරය අපූරුය. සරල පද වැල් යොදා ගැනීම තුළින් කුඩා
දරුවෙකුට කුඩා කල සිටම දේශීයත්වය,ජාතික අභිමානය ඉගැන්වීමට මෙම පද්‍ය පන්තිය මහත් රුකුලක් වන බැව් නොඅනුමානය.
දරු නැළවිල්ල
පද්‍ය පන්තිය නිර්මාණයේ දී ඇස්.මහින්ද හිමියන් රූපක යොදා ගැනීම තුළින් එහි අර්ථාන්විත
බව වැඩි කර ඇත. එසේම එය පැදි පෙළට අලංකාරත්වයක් ගෙන දෙයි.
“ නිදහස මහ මුහුදක්
වේ
එහි උල්පත
පුත නුඹ වේ
ඒ බව සිහි
කොට මෙලො වේ
යුතු කම ඉටු
කළ යුතු වේ ”
අප කතුවර
හිමියන්ගේ නිර්මාණය හුදු දරු නැළවිල්ලක සුලකුණු ඉක්මවා යන්නකි.එසේ වුවද සම්ප්‍රදායික
දරු නැළවිලි ගී වලට පාදක වී ඇති සුගායනීය බව හා නැළවිලි ගියක අන්තර්ගත විය යුතු
සකලාංග යන්ගෙන්ම පරිපූර්ණ වූ රසවත් නිර්මාණයකි. මෙම පැදි පෙළ තුළ රූපක යොදා
ගැනීමේදී ,නිදහස නැමැති
මහ මුහුදේ උල්පත නුබයි යැයි පවසමින් හරවත් උපදේශයක් ලබා දීමට අප හිමියන් කටයුතු කර
ඇත.
කාව්‍ය
පන්තිය රසවිඳින්නා තුළ සංකල්ප රූප ජනිත වන අයුරින් කාව්‍යකරණයෙහි යෙදීමට
ඇස්.මහින්ද හිමියන් සමත්ව ඇත.
“ තවුසෙකු සේ ඇඳ පැල
ඳා
පඬුවස් දෙව් මහා නිරි
ඳා
මාකඳුරින් ගොඩ බට
දා
මඟුලක් වී රට මුළු
දා ”
අතීත කතා
පුවත් ගෙන හැර දැක්වීම තුලින් හෙළ ඉතිහාසයේ සුවිශේෂී සන්ධිස්ථානයන් නැවත ආවර්ජනය
කරලීමට මහින්ද හිමියන් කටයුතු කර ඇත. එසේම එම කතා පුවත් රසවිඳින්නා ගේ මනස තුල
මනාව සනිටුහන් කිරීමට සංකල්ප රූප භාවිතා කර ඇත. තවුසෙකු සේ ඇඳ පැළඳා පඬුවස් දෙව්
මහා නිරි ඳා යනු එම සංකල්ප රූපයයි.
ඇස්.මහින්ද
හිමියන් කාව්‍යකරණයේ නිරත වීමේදී අර්ථ රසය හා ශබ්ද රසය මුසු කරමින් දරු නැළවිල්ල
පැදි පෙළ අපූර්ව ලෙස නිර්මාණය කර ඇත.
“ ජාතික රණ
දෙරණ ම
තේ
ගැටී වැටී මළ
මොහො
තේ
සුන්දර
සුරඹුන්ගේ අ තේ
නැළවෙන බව
සිතනු පු තේ ”
මෙහිදී
උද්වේගජනක පද්‍ය නිර්මාණයේ යෙදුණු මහින්ද හිමියන් ශබ්ද රසය ඊට මනාව ඉවහල් කර
ගනිමින් අර්ථ රසය දැනවිමට ද කටයුතු කර ඇත. කෙසේ නමුත් ඇතැම් තැන් හි සංයමයෙන්
ගිලිහුණු තැන්ද පවතින බව නොරහසකි. එසේම ඉහත දැක්වූ උදාහරණය තුල පවතීන අර්ථ රසය නම්
රට වෙනුවෙන් සටන් කර මරණයට පත් වුවත් ඒ කලා වු පිනෙන් දිව්‍ය ලෝකයෙහි
උපදින බවයි. මෙසේ අර්ථ රසය හා ශබ්ද රසය මුසු කරමින් කාව්‍යකරණයෙහි ඇති තම ප්‍රතිභාව
පෙන්විමට ඇස්.මහින්ද හිමියන් සමත් වී ඇත.
දරු නැළවිල්ල
හෙවත් ජාතික තොටිල්ල පැදි පෙළ තුලින් දේශීයත්වය හා ජාතික අභිමානය යළි අවදි
කිරීමටත් ළමා මනස තුළ රට,ජාතිය,ආගම පිළිබඳව
අනුරාගයක් ඇති කරලීමටත් ඇස්.මහින්ද හිමියන් ගෙන ඇති උත්සාහය සාර්ථකය.එසේම අභීත
සිංහලයෙකු වීමට ගත යුතු මග පහදා දීමට තරම් මෙම නිර්මාණය පොහොසත්ය.
